Ode aan mijn stad

- Cartagena in geuren en kleuren door de ogen van een backpacker onder diepe indruk.

Dat het alweer een tijd geleden is dat ik mijn pen heb laten vloeien spreekt voor zich. Dat ik er een goede reden voor heb, mag door de meesten wat nieuws worden genoemd. Althans, ik vind het zelf best een goede reden. Voor de verandering heb ik me in al die tijd vastgeklampt aan een stukje grond wat me het meest lief is van alle stukjes aarde waar ik tot nu toe voor een tijdje gesetteld was – hoewel de thuisbasis dan een ander begrip is natuurlijk.

Toen ik zo’n 5 jaar geleden bedacht dat ik mijn voeten weleens neer wou planten in Latijns-Amerika en er het jaar erop pas weer afstand van zou nemen, besloot ik vanaf toen dat ik ook Cartagena wilde bezoeken. Ik heb er in mijn vorige verslagen maar weinig over losgelaten en ons mam kwam alleen met de geheimzinnige woorden dat ze het fantastisch vond maar dat ik er nog wel meer over zou vertellen. Ik kan me voorstellen dat jullie vol smart en spanning elke dag keken of ik inmiddels weer wat had gepost. Al is het maar om een reden te vinden om zo’n verlaten fles wijn uit de kelder open te trekken (of twee, want het belooft een lang verslag te worden). Of om een relax-moment in te lassen met een gewone pot thee van de C1000. Dat kan ook natuurlijk. Of het een ‘wijnverslag’ of een ‘theeverslag’ gaat worden laat ik geheel aan jullie over, hoewel ik bij sommige al enig idee heb wat het zal gaan worden… Ik heb nog wat wit poeder overigens. Voor het geval dat de wijnvoorraad op is.

Nou goed, hoe begin je uit te leggen hoe geweldig een stad is, die al je stoutste dromen te boven gaat? Hoe krijg je mensen in één verslag op het positieve gedachtepatroon van een land dat alleen maar negatief in het nieuws komt? En hoe krijg je een rasechte Brabantse huismus zover om te geloven dat Brabant met haar mentaliteit en al haar moois, plus een brandend hete zon, óók aan de andere kant van de wereld bestaat?
Het zal een klus worden, maar ik ga al deze vragen met mijn reis-skills die ik in het afgelopen half jaar heb opgedaan, zo goed mogelijk proberen in te vullen.

Dé vragen van de huis-tuin- en keukenbackpacker zijn normaal gesproken ook met zo’n zelfde soort antwoord.
- Waar kom je vandaan?
– Nederland.
- Amsterdam?
–Nee, vlakbij Eindhoven.
–Aah pee esse vee!
– Ja, PSV.
- Hoe lang reis je?
- In tien maanden van Mexico City naar Buenos Aires.
- En hoelang zit je al in Cartagena?
– Iets meer dan twee maanden. Tussendoor naar Santa Marta en Cuidad Perdida geweest, nu weer terug.

BAM! Dat antwoord was iets minder huis- en tuin- en keuken- dan verwacht. Meestal volgt een antwoord als 4 of 5 dagen. Ruim twee maanden is het al geleden dat ik met ons mam uit het vliegtuig stapte in het land waar ‘alles mogelijk is, maar niets zeker’, zoals ze het zelf hier zeggen. Het is een land dat door iedereen wordt omschreven als ‘gevaarlijk’ behalve door de mensen die er wonen en die er geweest zijn. Zo kunnen ons mam en ik dus allebei met glimmende ogen en enige heimwee vaststellen dat het enige gevaarlijke wat we hebben meegemaakt een dode slang was op onze jungletrek. Ok, nu moet ik er ook eerlijk bij zeggen dat in het noorden van Colombia ook geen FARC zit. In het zuiden, diep verscholen in de jungle zitten ze, de guerilla-beweging die nog steeds de illusie heeft de regering ooit omver te kunnen werpen. Tegenwoordig zijn ze eigenlijk meer bezig om geld bij elkaar te verkrijgen door bijvoorbeeld gijzelingen om te blijven bestaan. Iedereen heeft namelijk wel iets op z’n geweten staan. Als ze zich overgeven, belanden ze sowieso in de bak. Dat is althans wat ik heb gehoord en de conclusie die ik eruit trek. Zo is Colombia lang niet meer zo gevaarlijk als een 10-tal jaren geleden. Het leger zet zich in op allerlei plaatsen in het land en heeft de FARC terug weten te dringen in een stuk jungle in het zuiden. Ze kunnen de beweging zelfs bijna lokaliseren. Gevaarlijk? De bevolking weet waar hij niet moet komen en de toerist merkt niet eens dat er FARC bestaat, omdat die daar niet eens in de buurt komt. En ik? Ik zit tussen bewoner en toerist in. Ik heb een indiaan leren kennen die een aantal jaren geleden met de FARC te maken heeft gehad. Daarom heb ik zoveel op google gezeten en ben ik op de hoogte van hun ondernemingen. Bovendien ga ik na mijn reis de Talen en Culturen van Latijns-Amerika studeren, dus kan ik beter wat research doen op iets wat in mijn toekomst nog belangrijk kan worden. En ik zadel jullie op met dit verhaal omdat ik belangrijk vind dat Nederland (en Spanje een beetje) weet hoe de vork in de steel zit zodat, als ze het hebben over ‘gevaarlijk Colombia’, ze weten over welk mini-stukje van dit gigantische en prachtige land ze het hebben.
Dan weer terug naar het warme noorden, naar de Caribbische kust, naar mijn stad, Cartagena. De reden waarom jullie zolang moesten wachten op een nieuw verslag is omdat ik deze romantische stad eerst op mijn duimpje wilde leren kennen, om jullie vervolgens elk aspect zo goed mogelijk mee te kunnen geven.
Ik heb inmiddels een sociaal netwerkje opgebouwd, met vriendschappen die met de dag sterker worden. Ik heb het verkregen doordat ik welgeteld de avond na ons mams vertrek, in gesprek raakte met de bediening van een restaurant aan het plein Santa Domingo, in het oude centrum. De gitaristen, het vallenato-bandje (typisch Colombiaans), de oorbellen-, hoeden-, artesanía- en koffieverkopers van het pleintje kennen me allemaal. Met iedereen heb ik inmiddels een praatje gemaakt, doordat ik er dagelijks te vinden ben. Met mijn nieuwe vriendschappen heb ik het dagelijks leven meegekregen op één van de universiteiten van Cartagena, heb ik de huizen kunnen zien van de gewone bevolking (een klein huis in Nederland is daar nog groot bij) en ik zie elke dag de romantische binnenstad door de ogen van de hardwerkende burger. Hoe de massa’s toeristen voorbij trekken op de glossy koetsen met de soms uitgehongerde paarden ervoor. Die af en toe net dat beetje extra betalen om een heuse privé-gitarist op hun rijtuig te hebben, waarschijnlijk een van m’n vrienden. Dan knikken ze al zingend een keertje naar mij, en tien minuten later zijn we bij aan het kletsen op het pleintje. Het is voor mij een heel speciaal gevoel om zo te worden opgenomen in de bevolking, met zoveel vrolijkheid en interesse. Die bevolking doet echt iets met mij. Iedereen is hier overbehulpzaam en aardig en vriend van elkaar. Je wordt door iedereen aangesproken, je wordt zelfs raar aangekeken als je dat niet doet. Of je nu in de bus zit, op een bankje in het beroemde park bij de kathedraal een boek leest, of zelfs in de kortste rij van de kassa staat; een gesprek is vereist. Het was in het begin zelfs even wennen, maar erna pas je je aan aan de bevolking en dan doe je precies hetzelfde. En dat maakt het plaatje compleet. De binnenstad, het oude centrum tussen de dikke stadsmuren, met de romantische felgekleurde koloniale huisjes, met even idyllische balkonnetjes die je ziet in de knusse steegjes van Spanje. Overdag hoor je van alle kanten ‘a la orden’ (tot uw dienst), de straatverkopers die graag hun koffie, hun mango, watermeloenen in bakjes willen verkopen, venters die zoetigheden in rijtjes langs elkaar kwijt willen aan de toerist in Portal de los Dulces, verkopers die ijs, versgeperste vruchtensappen, kokosnoten of noem maar op je aan willen smeren. Je kunt het zo gek nog niet bedenken. Je hoort om je heen elke taal van de wereld, ik weet zeker dat ze zeggen dat de stad prachtig is. En dan is er nog het ultieme geluid van Latijns-Amerika; de muziek. Op de ene hoek van de straat hoor je salsa, een andere vallenato, weer een andere champeta. Colombiaanser kan niet. De geur van overdag is de geur van verse zoete broodjes, van rijst en kip die worden verkocht in de goedkope restaurantjes, van koffie (tinto), die iedereen als ‘snack’ tussendoor neemt.
Vlaggen van Colombia hangen uit bij de souvenirshops, waar ze de gestreepte vallenato-hoeden verkopen en beeldjes van Afrikaanse vrouwen met felgekleurde jurken en met een schaal grove stukken fruit op hun hoofd, typisch voor het straatbeeld in het oude centrum.
’s Avonds veranderen de straten in een oord vol verliefde stelletjes, met toeristen die niet goed tegen de hitte van overdag kunnen, met gitaarspelers en vallenato-bandjes. Hun muziek galmt ’s avonds door de straten, samen met het geluid van de hoeven van de paarden en hun piepende koetsen en het kletterde water van de fonteinen in Parque Bolívar.
Waar je ook komt ’s avonds in het oude centrum, je vindt altijd een café wat nog open is, je hoort altijd muziek en bovenal; ‘er brandt altijd nog licht…’ De ware Brabander (en Limburger, voordat ik dadelijk ruzie heb) weet wat ik hiermee bedoel!

Nu het misschien een beetje duidelijker is geworden waarom ik mijn hart heb verloren aan dit paradijs, kan ik zeggen waar ik me dagelijks zoal mee bezig hou. Ik mag dan wel zo min mogelijk geld uitgeven, maar stilzitten is voor mij niet weggelegd. Inmiddels geef ik vrijwel standaard elke dag Engelse les aan een vriend en drie vriendinnen van me, die het nodig hebben om hun spullen te kunnen verkopen aan de massa’s toeristen die elke dag deze stad willen bewonderen. Het enige wat ik dan van ze vraag is enthousiasme (dat hebben ze allemaal in overvloed) en soms een bakje koffie of fruitsap (zo steun je de economie van de straatverkopers ook nog eens!). Ik vind het heerlijk om te doen, vooral als ze dan vrolijk naar je toekomen als ze dan iets aan ‘gringos’ hebben kunnen verkopen, geheel in het Engels, terwijl ze twee weken van tevoren nog geen woord spraken. Dat geeft mij ontzettend veel voldoening. Heel mijn dag is dan goed. Bovendien bouw je dan een nog betere band op, want de lessen zijn vaak vermengd met erg veel lol.
Soms ‘neem ik een dagje vrij’ en ga ik met een hele goeie vriend van me lunchen bij hem thuis, of naar zijn universiteit. Hij heeft me heel veel dingen geleerd over het leven van een normale student in Cartagena, lang niet zo rooskleurig als iedereen denkt. Hij gaat elke maandag tot en met vrijdag naar de universiteit, wanneer hij thuis komt gaat hij lunchen, dan even op internet in het internetcafé om de hoek (niemand heeft internet in huis van de normale burger), daarna studeren, een half uurtje met de bus, en dan staat hij om zes uur weer fris en fruitig te stralen als bediende op het pleintje Santo Domingo. Rond een uur of één is hij dan afgewerkt, en rond twee of drie uur is hij dan weer thuis. Meteen slapen, want om 8.30uur moet hij weer op school staan. Ook het liefst fris en fruitig. En dat dan elke dag. En dat al twee jaar lang. Na twee maanden werken kan hij dan eindelijk het nieuwe paar schoenen kopen wat hij al een tijdje op het oog heeft. Het leven is niet makkelijk, en sparen valt absoluut niet mee. Maar als elke rasechte latino, is hij blij met wat hij heeft en houdt hij van Cartagena als geen ander. Zijn stukje grond, zijn leven. Daar heb ik veel lering uit getrokken.

Buiten Engelse les geven, met vrienden ergens heengaan, naar het economische stadsgedeelte Bocagrande gaan om even lekker uit te waaien op het strand, de rest van Cartagena verkennen, mezelf up-to-date houden van wat er in de wereld gebeurt en leven als geen ander, heb ik het tussendoor aangedurfd om naar het knettergekke, overdrukke, bloedhete, maar vooral carnavaleske noorden van Cartagena af te reizen. Barranquilla, na Rio de Janeiro dé plaats in de wereld om rond deze tijd eens lekker maf te doen. Ok, het mag er dan misschien wat anders aan toegaan dan hoe wij zotten uit het zuiden van Nederland het vieren, maar het valt zeker onder de categorie ‘alle gekkigheid op een stokje’. Door de hitte (zo’n 35-40 bolletje C) gaat er maar een schaars aantal volledig in pak, de rest kleed zich op z’n zomers met vaak een gekke hoed of pruik op. Verknipte T-shirts met rare spreuken zijn ook niet uitgesloten. Elke dag, vier dagen lang, staat er een lange optocht op het programma van zo’n 2,5 uur. De ene keer is het met bloemenwagens, de andere keer met dansers of komieken. Ik was op zondag gegaan, met een Iraanse meid uit mijn hostel. Die dag mochten wij de optocht van de dansgroepen gaan aanschouwen. Er stonden kilometers lange tribunes opgesteld om de massa mensen te kunnen plaatsen, met daarachter honderden straatverkopers met hun barbecuesticks, bladeren met rijst, kip, kokos, arepas en empanadas. Aan hapjes niks tekort. Drank ook niet overigens. Bier en water was in overvloed te verkrijgen. ‘Zuipen tot we kruipen’ geldt dus niet alleen in Brabant. Op de tribunes stonden overal vallenato-bandjes die het volk volledig los liet gaan. ‘Dansen tot we sjansen’?? Vriendengroepen kwamen van heinde en verre, om vervolgens lekker te genieten van het leven, met een pilsje in de ene hand, en een fles schuim in de andere. Schuim? Tsja, keer wat anders dan confetti. In Barranquilla is het namelijk gebruikelijk om over het publiek schuim te spuiten, en sommige vinden het prachtig om er dan een pak maïzena over te gooien. Maar goed dat we van te voren waren gewaarschuwd dat we oude kleren aan moesten doen! Een aantal vriendengroepen op mijn tribune hadden er een waar schuimveld van gemaakt. En wie zaten er tussenin? Inderdaad, de Iraanse en ik. Nu snappen jullie wel dat ik het daar niet bij heb gelaten, dus na zo’n vijf minuten de schuim op mijn gehele lichaam te hebben zien opdoemen, besloot ik net zo hard mee te doen met de rest. Holanda liet zich niet kennen. En een lol dat we hadden natuurlijk, want daar gaat het om. De sfeer was overweldigend. Tussendoor was de geweldige optocht te zien. Mensen waren in allerlei stijlen verkleed, van prachtige vallenato-jurken tot gedetailleerde Braziliaanse kostuums. Elke groep liet een dans zien die ze hadden ingestudeerd, van Afro-Cubaanse salsa tot en met de pure vallenato, dé muziek van het noorden van Colombia. Het was er allemaal. En het volk op de tribunes, het blijven natuurlijk latino’s. Wanneer zij muziek horen, wordt dansen een feit. Het ging los, ook al was het het heetst van de dag. Het was een dag met een sfeer om nooit te vergeten!

Na het zotte noorden (keertje wat anders), ben ik tussendoor ook nog een paar dagen naar Santa Marta gegaan om de gezamenlijke vriend van ons mam en mij, Rafael, op te gaan zoeken. Gezellig gekletst, gelachen, rondgewandeld en met zijn vrienden nog wat gaan drinken, was wel lekker om eventjes een paar dagen er tussenuit te zijn. Ik had namelijk toch al een ritme en leven opgebouwd in Cartagena. Hoewel ik wel moet toegeven dat ik blij was dat ik na vier dagen weer thuis was. Bovendien was het een record aantal dagen dat ik me niet op het pleintje had vertoond, dus moest ik weer even bijkletsen met mijn maatjes, heerlijk. Mijn dagen hier heb ik eigenlijk dus vooral ingevuld met dingen die ik normaal ook zou doen (behalve dat ik dus niet werk en geen opleiding volg). Ik ga net zo goed naar de winkel, doe mijn was, ik kook. Alledaagse dingen hoor ik ook gewoon te doen uiteraard. En ik vind het fantastisch zo. Ik voel me ook geen toerist meer, noch een backpacker. Ik leef hier namelijk al twee maanden, en heb mijn eigen routine. Geeft een geweldig gevoel als je in je eentje vanuit helemaal niets, toch iets opgebouwd hebt.

Helaas is er voor mij nu alleen het moment aangebroken dat ik ook verder moet gaan, want er resten mij nog 3,5 maanden om van hier tot duizenden kilometers verderop naar het zuiden te trekken, naar Buenos Aires, Argentinië. De tijd begint dus een beetje te dringen, vandaar dat ik heb besloten om komende maandag te vertrekken naar Medellín, in het zuiden van Colombia, 15 uur met de bus. Dan ga ik mijn geweldige vrienden en vriendinnen achterlaten, waar ik ontzettend veel van heb geleerd, veel door heb ervaren, en die ik voor altijd in mijn hart heb gesloten. Tijd voor mij om mijn avontuurlijke leven weer op te pikken en om nieuwe levenslessen te leren. Ik zal het hier ontzettend gaan missen, gelukkig heb ik er heel veel mooie herinneringen aan overgehouden en weet ik dat ik ooit weer terug zal keren. Ik mag mezelf erg gelukkig prijzen dat ik alle perspectieven heb mogen zien en meemaken van Latijns-Amerika in één stad. Mijn stad, Cartagena. Hasta pronto!

Veel liefs,

Emma.